دل‌درد

درد ناگهانی شکم اغلب ناشی از مسائلی است که بدون اقدام درمانی ممکن است بهبود یابند. ولی به هر حال عللی هم هستند که می‌توانند بالقوه کشنده باشند و نیاز به اقدام فوری دارند.

دنبال چه چیزی باید گشت؟

درد شکمی با خصوصیاتی چون محل درد، کیفیت درد، و مسائل همراه آن توضیح داده می‌شود.
محل درد: در هر محلی، درد با مسائل مخصوصی همراه و در ارتباط است. اگرچه ممکن است تعیین محل اصلی درد کار مشکلی باشد اما این کار به محدود کردن تشخیص‌ها کمک می‌کند. مثلاً کبد در بخش بالا و راست، طحال یا اسپرز در بخش بالا و چپ، و معده یا شکم در ناحیه‌ای مرکزی‌تر قرار گرفته است. کلیه‌ها در بخش زیرین جای گرفته‌اند و باعث درد در پایین کمر می‌شوند. درد ممکن است گسترده و در همه‌جای شکم باشد. این مورد در التهاب‌های شکمی (گاستروانتریت‌ها) به همراه اسهال و استفراغ شایع است ولی در مواردی چون کشیدگی ماهیچه‌های شکم به دنبال یک ضربه یا زخم، سرفه‌های سخت، و یبوست هم دیده می‌شود.
کیفیت درد: با عناوینی مانند ثابت، تیز، متناوب، یا بگیر و ول‌کن (شروع ناگهانی، قطع درد، شروع مجدد) بیان می‌شود. ببینید که درد بیش‌تر می‌شود، بهبود می‌یابد، یا ثابت می‌ماند. ببینید چه چیزهایی درد را افزایش می‌دهد یا از دامنه‌ی آن می‌کاهد.
اگر درد همراه با استفراغ و اسهال است، ظاهر، مقدار و رنگ و وجود یا عدم وجود خون را در ماده‌ی دفع شده بررسی کنید. خون در ماده‌ی بالا آورده شده (قرمز یا به شکل دانه‌های قهوه‌ای) نشان دهنده‌ی خراش یا زخم – نواحی بالایی – است، در حالی که مدفوع خونی (قرمز یا قیرمانند) ناشی از شکاف (فیشر) ناحیه‌ی راست روده، حساسیت به شیر گاو و تحریک بخش‌های پایینی روده و آسیب به روده‌هاست.
«آپاندیسیت» موجب درد سخت و تیز می‌شود که از میان شکم آغاز شده و سپس به سمت بخش پایین و راست منتقل می‌شود. شکم در لمس، حساس و دردناک است و بیش‌تر اگر دست را در ناحیه‌ی شکم فشار دهیم و ناگهان برداریم درد سخت‌تری پدید می‌آید. در بسیاری از کودکان به ویژه در زیر دو سال، تشخیص دشوار است.
تبِ همراه با تهوع و استفراغ و کاهش اشتها، شایع است.

چه زمانی به پزشک اطلاع دهیم؟

1- درد شدید شکم که بیش از شش ساعت طول بکشد. 2- درد شدید با حساسیت و درد در لمس شکم (به خصوص بعد از برداشتنِ سریع فشار دست) که با خم شدن به سمت درد کاهش یابد و یا این که بچه، زیر یک سال سن داشته باشد. 3- درد متوسطی که در حال زیاد شدن باشد. 4- خون در استفراغ یا مدفوع دیده شود (خون گوارده به رنگ سیاه یا قیری شکل به نظر می‌رسد). 5- استفراغ، دارای مواد سبزرنگ (به رنگ صفرا) باشد. 6- آسیب و ضربه‌ی اخیر به شکم داشته باشد. 7- تغییر در هوشیاری پیدا کند. 8- تنفس کوتاه و سریع داشته باشد. 9- بسیار بدحال به نظر آید. 10- اگر احتمال می‌دهید زهر یا دارویی خورده باشد.

1- درد بیش از بیست و چهار ساعت طول بکشد یا در بخشی از شکم متمرکز شود. 2- تبِ بالای 3ر38 درجه‌ی سانتیگراد (یا صد درجه‌ی فارنهایت) که بیست و چهار ساعت ادامه یابد. 3- علامت‌های کم آبی از جمله کاهش ادرار، کم شدن رطوبت پوشک، خشکی دهان، اشک خشک، کاهش وزن، خواب آلودگی، و بی‌وزنی داشته باشد. 4- زردی (زردی چشم‌ها و پوست) 5- درد در هنگام ادرار کردن، زیاد شدن دفعات ادرار، یا خونی شدن ادرار.
و در فرصت مناسب به پزشک مراجعه شود اگر دردها بارها روی دهد و بازگردد.
شما چه می‌توانید انجام دهید؟
اگر فرزند شما دارای هیچ یک از علائمی که در قسمت موارد لزوم مراجعه‌ی فوری به پزشک در بالا گفته شد نبود، او را برای چند ساعت به دقت زیر نظر داشته باشید. در این مدت، اسهال و استفراغ را با روش‌های معمولی خانگی که می‌دانید بند آورید.
مقادیر کمی مایعات رقیق به او بدهید و بگذارید استراحت کند. تب را با استامینوفن پایین بیاورید. از مصرف آسپیرین، مسهل‌ها، و سایر داروهایی که پزشک دستور نداده است پرهیز کنید. برای رفع درد دارو ندهید.
تغییرات حال کودک خود را هر دو ساعت بررسی کنید. اگر در عرض دوازده تا بیست و چهار ساعت بهبودی پیدا نشد یا درد تشدید شد با پزشک تماس بگیرید.